Η ERCP (Ενδοσκοπική Παλίνδρομη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία) αποτελεί εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και αντιμετώπιση παθήσεων των χοληφόρων και του παγκρέατος. Πρόκειται για μια διαδικασία που διενεργείται με τη χρήση του ενδοσκοπίου και της ακτινοσκόπησης.
Τα χοληφόρα συνιστούν το αποχετευτικό σύστημα του ήπατος, μέσω του οποίου απεκκρίνεται η χολή στο δωδεκαδάκτυλο, σε μία περιοχή που ονομάζεται ‘φύμα του Vater’. Παράλληλα, ο παγκρεατικός πόρος παροχετεύει τα παγκρεατικά υγρά στο ίδιο σημείο.

Σήμερα η ERCP έχει αντικαταστήσει πολλές από τις χειρουργικές επεμβάσεις που γίνονταν παλαιότερα για τα νοσήματα των χοληφόρων και του παγκρέατος.

ERCP – Ποιες είναι οι ενδείξεις για την επέμβαση;

Η πιο συχνή ένδειξη είναι η διάγνωση και η αφαίρεση των λίθων μέσα από τον χοληδόχο πόρο (χοληδοχολιθίαση).
Άλλη ένδειξη είναι η αντιμετώπιση του ίκτερου όταν υπάρχει κάποιας μορφής στένωση στα χοληφόρα. Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να τοποθετηθεί από τον ενδοσκόπο ένας μικρός σωλήνας (stent) έτσι ώστε η χολή να παροχετεύεται στο λεπτό έντερο.

Ποια είναι η προετοιμασία που χρειάζεται για την επέμβαση ECRP;

Η επέμβαση ERCP πραγματοποιείται σε νοσοκομείο το οποίο διαθέτει την κατάλληλη υποδομή.

Πριν από την επέμβαση ο ασθενής θα πρέπει:

• Να μην καταναλώσει οποιαδήποτε τροφή για τουλάχιστον 8 ώρες
• Να μην πιει νερό για 2 ώρες
• Να αλλάξει (πιθανώς) τη δόση κάποιων φαρμάκων που λαμβάνει ή και να διακόψει κάποια από αυτά (π.χ. ασπιρίνη, αντιαιμοπεταλιακά, αντιπηκτικά)

Ο γιατρός θα εξηγήσει αναλυτικά στον ασθενή τη φύση της εξέτασης και θα του ζητήσει να υπογράψει το έγγραφο συγκατάθεσης για την διενέργεια της επέμβασης.

ERCP – Ποια είναι η διαδικασία;

Η ERCP πραγματοποιείται σε αίθουσα ενδοσκόπησης όπου υπάρχει μηχάνημα που βγάζει ακτινογραφίες.

Η διαδικασία χωρίζεται στα εξής στάδια:

• Αρχικά, θα ζητηθεί από τον ασθενή να ξαπλώσει στην αριστερή πλάγια θέση στο κρεβάτι του ακτινοσκοπικού μηχανήματος.
• Πριν την εξέταση τοποθετείται στο χέρι του φλεβοκαθετήρας από όπου θα χορηγηθούν κατασταλτικά και αναλγητικά φάρμακα.
• Στη συνέχεια το ειδικό ενδοσκόπιο προωθείται από τον ιατρό από το στόμα μέχρι και το φύμα του Vater που βρίσκεται στο δωδεκαδάκτυλο.
• Εκεί ο ιατρός θα προσπαθήσει να περάσει κάποιους λεπτούς καθετήρες μέσα στο χοληδόχο ή τον παγκρεατικό πόρο.
• Με τη βοήθεια αυτών των καθετήρων εγχέεται σκιαγραφικό φάρμακο και απεικονίζεται στην ακτινοσκόπηση το χοληφόρο δένδρο ή και ο παγκρεατικός πόρος.
• Εάν κριθεί απαραίτητο μπορεί να γίνει μία τομή στο φύμα του Vater (σφιγκτηροτομή), έτσι ώστε να είναι δυνατή η αφαίρεση των λίθων ή η τοποθέτηση του stent.

Ανάλογα με την δυσκολία της επέμβασης, η ERCP μπορεί να διαρκέσει από μισή έως και δύο ώρες. Κατά την διάρκεια αυτή ο ασθενής δε νιώθει ενοχλήσει καθώς βρίσκεται υπό την επήρεια των κατασταλτικών φαρμάκων (μέθη).

Μετά την ΕRCP και ανάλογα με την πάθηση που υπάρχει, ο ασθενής παραμένει νοσηλευόμενος για τουλάχιστον 24 ώρες.
ERCP – Υπάρχουν κίνδυνοι από την επέμβαση;

Η ERCP πρέπει πάντα να εκτελείται από γαστρεντερολόγο – ηπατολόγο και εξειδικευμένο προσωπικό. Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό (έως και 5%) όπου για ανατομικούς κυρίως λόγους δεν είναι δυνατό να ολοκληρωθεί η εξέταση και επέμβαση.

Σε περίπτωση επιπλοκών, συνήθως αυτές είναι ήπιες, ενώ σοβαρές επιπλοκές δεν είναι πολύ συχνές.

Όπως σε όλες τις επεμβάσεις, έτσι και εδώ λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ζωή του ασθενούς.

ERCP – Ποιες είναι οι συχνότερες επιπλοκές;

Οι συχνότερες επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν από την επέμβαση ECRP είναι οι παρακάτω:

• Παγκρεατίτιδα (3-5%) – Πρόκειται για φλεγμονή στο πάγκρεας και συνήθως είναι ήπια. Εκδηλώνεται με πόνο στην κοιλιά και εμετούς λίγες ώρες μετά. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ασθενής αναρρώνει πλήρως σε λίγες ημέρες.
• Αιμορραγία (1-2%) – Μπορεί να συμβεί μετά από διενέργεια σφιγκτηροτομής και συνήθως σταματά από μόνη της.
• Διάτρηση – Δεν είναι συχνή επιπλοκή και μπορεί να συμβεί είτε κατά την διενέργεια της σφιγκτηροτομής είτε (σπανιότερα) από το ενδοσκόπιο. Για την αντιμετώπιση της μπορεί να απαιτηθεί χειρουργείο.
• Λοιμώξεις στα χοληφόρα (χολαγγειίτιδα) – Είναι σπάνιες αλλά μπορεί να συμβούν ιδιαίτερα σε ασθενείς με προϋπάρχοντα σοβαρά νοσήματα. Συνήθως αντιμετωπίζονται με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών.

Αν και σπανιότατα έχουν περιγραφεί θάνατοι μετά από τις πιο παραπάνω επιπλοκές (συνήθως σε ασθενείς με συνυπάρχοντα σοβαρά προβλήματα υγείας), η ERCP, όταν τηρούνται οι ενδείξεις, αποτελεί τη λιγότερο επικίνδυνη πράξη από τις εναλλακτικές χειρουργικές λύσεις για τις παθήσεις των χοληφόρων και του παγκρέατος.