Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μία κοινή λειτουργική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος που εκδηλώνεται με επίμονα και βασανιστικά συμπτώματα που διαφέρουν από άτομο σε άτομο και εκδηλώνεται με δυσκοιλιότητα ή διάρροια ή και εναλλαγή δυσκοιλιότητας και διάρροιας. Συμπτώματα:

• Κοιλιακός πόνος
• Αίσθημα πληρότητας και “φουσκώματος”
• Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου

Τι είναι το Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μία κοινή λειτουργική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος που εκδηλώνεται με επίμονα και βασανιστικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο αλλά συνήθως περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά, αίσθημα πληρότητας και φουσκώματος και αλλαγές ή διαταραχές στις συνήθειες του εντέρου. Εκδηλώνεται με δυσκοιλιότητα (δυσκολία στην κένωση του εντέρου ή λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα) ή διάρροια (συχνές ή πολύ υδαρείς κενώσεις και πιεστική ανάγκη για κένωση) ή και εναλλαγή δυσκοιλιότητας και διάρροιας.

Δεν είναι …

Δεν είναι κληρονομικό αν και μπορεί να υπάρχει σε μέλη της ίδιας της οικογένειας.
Δεν είναι τροφική αλλεργία αν και μερικοί ασθενείς επηρεάζονται περισσότερο από κάποια φαγητά.
Δεν είναι ψυχολογικό πρόβλημα αν και όλες οι ιατρικές εξετάσεις είναι φυσιολογικές.
Δεν είναι μικροβιακή λοίμωξη αν και μπορεί να εμφανισθεί μετά από μία γαστρεντερίτιδα.
Δεν είναι φλεγμονώδης νόσος του παχέος εντέρου όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn.
Δεν προκαλείται από έλκη, πέτρες της χολής, καρκίνους ή άλλες παθήσεις αν και κάποιες από αυτές μπορεί τυχαία να συνυπάρχουν.

Πόσο συχνά εμφανίζεται

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι εξαιρετικά συχνό στις αναπτυγμένες χώρες. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που επισκέπτονται τα εξωτερικά γαστρεντερολογικά ιατρεία πάσχουν από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Ο ένας στους τρεις έχει εμφανίζει κάποια στιγμή συμπτώματα και ο ένας στους δέκα έχουν επισκεφθεί ιατρό για τα συμπτώματα. Είναι το ίδιο συχνό στους άνδρες και τις γυναίκες και αφορά όλες τις ηλικίες.

Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο και στην πορεία του χρόνου. Όλοι οι ασθενεί όμως θα έχουν τουλάχιστον κάποια από τα παρακάτω:

Κοιλιακός πόνος συνήθως σαν κωλικός που μπορεί να εντοπίζεται οπουδήποτε στην κοιλιά αλλά συχνότερα στην αριστερή πλευρά. Συχνά δημιουργείται στον πάσχοντα η αίσθηση ότι εάν περάσει αέρια ή αδειάσει το έντερο θα ανακουφισθεί. Σε γυναίκες μπορεί να μοιάζει με πόνο περιόδου.
Αίσθημα πληρότητας και “φουσκώματος” που κάνει ακόμη και τα ρούχα να φαίνονται στενά και μερικές φορές συνοδεύεται από έντονα γουργουρητά και αέρια. Μερικές φορές συνυπάρχει ναυτία και τάση για ρέψιμο.
Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου που μπορεί να εκδηλώνονται με δυσκοιλιότητα, διάρροια ή εναλλαγές των δύο. Υπενθυμίζεται ότι ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του συνήθειες. Οι αλλαγές μπορούν να αφορούν τη συχνότητα των κενώσεων, τη μορφή των κοπράνων και την εμφάνιση πιεστικής ανάγκης για αφόδευση. Μπορεί να υπάρχει δυσκολία ή αδυναμία για κένωση που να συνοδεύεται από πόνο στον πρωκτό. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει ακράτεια.
Θυμηθείτε ότι τα συμπτώματα σας είναι πολύ συνηθισμένα και δεν πρέπει να σας κάνουν να ντρέπεστε. Μιλήστε για αυτά στον ιατρό σας.

Αίτια

Τα αίτια του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου δεν είναι πλήρως κατανοητά. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, ασθενείς με το σύνδρομο έχουν ένα πιο ευαίσθητο έντερο που προξενεί τα συμπτώματα.

Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι ένας μυϊκός σωλήνας που προωθεί την τροφή από το στόμα προς τον πρωκτό επιτρέποντας στα θρεπτικά συστατικά να απορροφώνται στην πορεία. Το παχύ έντερο συνδέει το λεπτό έντερο με τον πρωκτό και είναι η πηγή των περισσοτέρων συμπτωμάτων του συνδρόμου. Λειτουργεί ως αποθήκη της τροφής από την οποία απορροφά νερό και άλατα και τελικά μορφοποιεί τα κόπρανα. Οι περισταλτικές του κινήσεις προωθούν το περιεχόμενο προς τον πρωκτό. Εάν το έντερο είναι υπερενεργητικό, αποτέλεσμα είναι η ταχεία δίοδος των κοπράνων με μορφή διάρροιας. Αντίθετα ένα “τεμπέλικο” έντερο οδηγεί σε δυσκοιλιότητα. Ο μυϊκός σπασμός του εντέρου προκαλεί δυσφορία και πόνο. Ο σπασμός μπορεί να προκληθεί από την παρουσία αέρα στο έντερο ή την απλή δίοδο της τροφής.

Το άγχος, η κατάθλιψη και γενικά το stress θεωρείται ότι σχετίζονται με το σύνδρομο. Ο ασθενής μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο όπου το άγχος και η κατάθλιψη οδηγούν τη νόσο σε έξαρση αλλά και τα συμπτώματα προξενούν επίταση του άγχους. Οι ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ανησυχούν ότι πάσχουν από κάτι σοβαρότερο με αποτέλεσμα να ζουν σε διαρκή αγωνία.

Το είδος της δίαιτας, οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του εντέρου. Η κατανάλωση πολύ μεγάλων ή πολύ μικρών ποσοτήτων φυτικών ινών, μεγάλης ποσότητας λίπους και τα έντονα μπαχαρικά μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα του συνδρόμου.
Επίσης, το σύνδρομο μπορεί να πυροδοτηθεί από την κατανάλωση αλκοόλ, καφέ ή το κάπνισμα. Σε μερικούς ασθενείς συγκεκριμένα φαγητά μπορεί να προξενήσουν συμπτώματα. Άλλες φορές, δεν μπορεί να αναγνωρισθεί με σαφήνεια κανένας προδιαθεσικός παράγοντας.

Εξετάσεις που απαιτούνται

Οι διάφορες εξετάσεις έχουν σαν κύριο στόχο τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων του εντέρου με παρόμοια συμπτωματολογία. Σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας με πρωτοεμφανιζόμενα συμπτώματα, ο ιατρός πρέπει να παραγγείλει αρκετές εξετάσεις (αιματολογικές, ακτινολογικές και κυρίως κολονοσκόπηση). Στόχος είναι να αποκλεισθεί η πιθανότητα να υπάρχει παθολογία του εντέρου που απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.

Θεραπείες

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου αν και έχει βασανιστικά συμπτώματα δεν προκαλεί σημαντικές επιπλοκές. Η εξήγηση της φύσης της διαταραχής στους πάσχοντες είναι σημαντική για την ανακούφιση από το άγχος και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Είναι σημαντική η διαβεβαίωση του ασθενούς ότι η νόσος δεν είναι επικίνδυνη όπως και η εκπαίδευση στην πρόληψη και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Συμβουλές για τη δίαιτα, τις διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής βοηθούν σημαντικά πολλούς πάσχοντες ασθενείς. Μία ισορροπημένη «υγιεινή» δίαιτα σε κανονικά τακτικά γεύματα θα ελαττώσει τα συμπτώματα. Κάποιοι ασθενείς βοηθούνται με την αύξηση των φυτικών ινών στη διατροφή τους και άλλοι με την ελάττωση τους. Βασικές πηγές πρόσληψης ινών είναι τα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά. Συμπληρώματα διατροφής με φυτικές ίνες συνιστώνται και χορηγούνται από φαρμακοποιούς, αλλά δεν θα έπρεπε αυτά να χρησιμοποιούνται χωρίς σαφείς ιατρικές οδηγίες.

Φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος μπορεί να πυροδοτήσουν συμπτώματα και πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται “πλούσια” και πικάντικα φαγητά. Οι πάσχοντες συνήθως γνωρίζουν ποια φαγητά προκαλούν συμπτώματα αλλά μπορεί να παραβλέπουν τη σημασία πολύ συνηθισμένων τροφών όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ψωμί και τα δημητριακά. Μεγάλα και ακανόνιστα γεύματα επιδεινώνουν την κατάσταση σε αντίθεση με τα μικρά και συχνά γεύματα που θεωρούνται προστατευτικά.

Οι ασθενείς που συνδέουν τα συμπτώματά τους με το stress ωφελούνται από την καλύτερη κατανόηση του συνδρόμου. Ίσως βοηθά και η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό για την αντιμετώπιση του άγχους. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει η αντικαταθλιπτική αγωγή.

Τα σπασμολυτικά φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν μερικούς ασθενείς. Εάν υπάρχει δυσκοιλιότητα χορηγούνται και καθαρτικά υπό ιατρικό έλεγχο. Αντίστοιχα αντιμετωπίζεται και η διάρροια ειδικά εάν περιορίζει τις δραστηριότητες του ατόμου.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η θεραπεία είναι συμπτωματική και βασικό στοιχείο της είναι η διαβεβαίωση του ασθενούς για την καλοήθεια του συνδρόμου.

Παρά τις πολύχρονες έρευνες, τα αίτια του συνδρόμου δεν είναι γνωστά και κατά συνέπεια δεν γνωρίζουμε την κατάλληλη θεραπεία. Είναι διαπιστωμένο ότι τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου οφείλονται στον τρόπο λειτουργίας του εντέρου και όχι σε κάποια συγκεκριμένη νόσο. Ευτυχώς τα συμπτώματα των περισσότερων ασθενών ελέγχονται με τη συμπτωματική θεραπεία. Σε κάποιους τα συμπτώματα απλά υποχωρούν με το χρόνο. Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για την κατανόηση του φαινομένου όπως και για την κατανόηση της λειτουργίας του εντέρου.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα